شادی ممدوح شاخصۀ جوان مؤمن
برخی افراد به جهت برخورداری از اوصاف حسنه از سایر افراد تمییز داده می شوند. از آن جائیکه مؤمنان از این ویژگی ها و اوصاف برخوردارند، به آنان مؤمن اطلاق می شود و آن برتری به عنوان شاخصۀ آنان بیان می شود. در این رهگذر …


مقدمه:
برخی افراد به جهت برخورداری از اوصاف حسنه از سایر افراد تمییز داده می شوند. از آن جائیکه مؤمنان از این ویژگی ها و اوصاف برخوردارند، به آنان مؤمن اطلاق می شود و آن برتری به عنوان شاخصۀ آنان بیان می شود. در این رهگذر در صدد هستیم تا حد و حدود شادی را به عنوان یکی از این اوصاف مؤمنین از منظر امام رضا (علیه السلام) مورد تحلیل قرار دهیم.

اهمیت شادی در زندگی انسان مؤمن
برخی افراد با این دید که مؤمنان انسان هایی خشک و سرد هستند، از آنان دوری می کنند و یا حداقل نسبت به آنان بی میل و رغبت هستند؛ در حالیکه شادی، نشاط، شوخی و مزاح از شاخصه های اصلی مؤمنان است و این مهم در سیرۀ اهل بیت (علیهم السلام) نمایانگر است. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و اله) وقتی شخصی از یارانش را اندوهگین می دیدند، همانا او را با شوخی، شاد می کردند و این نسبت به تمام ائمه اطهار (علیهم السلام) صدق می کند.

مزاح و شوخی در حد متعادل و بدون آن که معیارهای اخلاقی مخدوش شود، پسندیده و مورد تأیید عقل و شرع است. یونس شیبانی می گوید: امام صادق (علیه السلام) به من فرمودند: «شوخی و مزاح شما با یکدیگر چگونه است؟ گفتم اندک است. فرمودند: چرا با یکدیگر مزاح نمی کنید؟ همانا مزاح از نشانه های حسن خلق است و تو به واسطۀ آن شادمانی در دل برادرت ایجاد می کنی.» این تمییز داده شدن مؤمنان بیانگر این مطلب است که آنان باید از این فضائل به بهترین نحو بهره ببرند. به عبارت دیگر شادی آنان باید به گونه ای باشد که ایمان شخص را تقویت کرده و فرد را در درجات ایمانی ارتفاع دهد. به طور کلی دو نوع شادی تعریف شده است: شادی ممدوح که مورد رضایت خداوند است و شادی مذموم که نارضایتی باری تعالی را در پی دارد. مهم ترین معیارهای شادی و نشاط ممدوح با محوریت توحید، دوری از گناه، احیای ارزشها، شاد کردن دیگران و شادی طبق سیره معصومین (علیه السلام) تبیین شده است و شادمانی برای گناه، افراط در شادی، دروغ شادی آور و شادمانی کاذب از مصادیق شادی مذموم است و در نهایت، مهم ترین عوامل شادی آفرین با تأکید بر قرآن و روایات در پرهیز از گناه و آزار مؤمن و اجتناب از لهو تبیین شده است. همان طور که تنة درخت، ایمان و اساسی ترین محور زندگی برای یک جوان مؤمن است، شاد بودن و فرح انگیزی نیز یکی از شاخصه های اصلی این درخت تنومند است. در شادی کردن باید مواظب بود که شادی ما، موجب ناراحتی فرد دیگری نشود.
ائمه اطهار (علیهم السلام) ضمن توجه به سرگرمی ها و تفریحات سالم و اهتمام به آنها و صرف بخشی از شبانه روز به تأمین لذت های حلال که کمک کنندۀ انسان در سایر امور است، عنایت ویژه ای به معنویات و لذتهای معنوی (دعا و مناجات و راز و نیاز با خدا) داشتند؛ زیرا تأثیر روانی نیایش و آرامش به وجود آمده از آن غیر قابل انکار است. به عنوان نمونه امام رضا (علیه السلام) دربارۀ تقسیم بندی اوقات شبانه روز توصیه می کنند که آن را در چهار ساعت تقسیم کنید و یکی از آنها این است که از تفریحات و لذائذ بهره ببرید و از مسرت و شادی ساعات تفریح، نیروی انجام وظایف وقت های دیگر را تأمین کنید. نگاه قرآن و روایات اسلامی به نشاط و شادابی، نگاه مثبتی است و با تبیین مصادیق مورد قبول، آن را از علائم مؤمنان و اوصاف بهشتیان بر شمرده است.

نتیجۀ بحث:
با هدایت ائمه معصومین (علیهم السلام) در مورد اینکه شادی یک جوان مؤمن چگونه باید باشد حد و مرز شادمانی انسان مؤمن را می توان شناخت و همچنین می توان سرور واقعی را از شادی های کاذب که مورد پسند خداوند نیست باز شناخت.

میلاد عباسی

منبع:سایت فرهنگی تبلیغی حرم مطهر رضوی