علما و شخصیت های بزرگ شیعه به دلیل این که در مکتب پر برکت اهل بیت (علیهم السلام) شاگردی کرده و تعلیم دیده اند، بهترین و نیکوترین اخلاق را از آن مکتب کسب نموده اند و آن اخلاق پاک و نیکو را در وجود خود پیاده و به آن عمل کرده اند.
شیخ صدوق از جمله بزرگان و علمایی است که بهترین ویژگی های اخلاقی اسلام را در وجود خود نهادینه کرده و به مرحله عمل آورده است. یکی از مهم ترین ویژگی های اخلاقی اندیشمند جهان تشیع؛ شیخ صدوق، خلوص و تقوای او بود. این خصوصیت، او را مورد احترام و تواضع دیگران قرار داده و صفا و معنویتی خاص به وی بخشیده بود. تزکیه نفس او موجب شده بود همگان به وی عشق بورزند و به توصیه و اندرزهای وی توجه و عمل نمایند. شیخ صدوق از همان آغاز کودکی و نوجوانی احادیث اهل بیت (علیهم السلام) را با جان و دل می شنید و به آنها عمل می کرد. وی با صبر و متانت تمام و تحمل رنج سفرهای سخت و طاقت فرسا بسیاری از افراد؛ اعم از عالم و امی را با هدایت های خود به صراط مستقیم حق رهنمون کرد. او در راه انجام وظیفه لحظه ای از پا نایستاد و با همت و جهد و کوشش فراوان به فرامین حق عمل کرد و وظایف شرعی خود را در حد کمال انجام داد. وی عالمی بزرگ، نویسنده ای زبردست، فقیهی وارسته و مجتهدی والا مقام بود.
شخصیت شیخ صدوق دارای چند ویژگی برجسته است:

1- جریان ولادت شیخ صدوق: او این جریان را در کتاب کمال الدین به صورت حدیث نقل نموده، می گوید: «ولادت من با تقاضاى کتبى پدرم از محضر امام زمان (عج) و دعاى آن حضرت بوده است.»
2- جامعیت: وی شخصیتی جامع داشته؛ به این معنا که در بسیاری از علوم زمان خویش جزو سرآمدان روزگارش بوده است. جامعیت شخصیت وی را می‌توان از تعدد موضوعات کتب تألیفی وی به دست آورد. او در زمینه حدیث، احکام، کلام، شعر و … کتاب تألیف نموده و در صاحب نظر بودند.
3- جدیّت و تلاش: تلاش خستگی ناپذیر، همّت و پشتکار فوق العاده در وجود او موج می زد. به جرأت می توان او را یکی از پرکارترین دانشمندان ایرانی، اسلامی برشمرد. تألیف نزدیک به ۳۰۰ عنوان کتاب در طی عمر ۷۰ و چند ساله با توجه به شرایط زمان و کمبود امکانات و مشغله های فراوان وی؛ نشان از جدیّت او در امر ترویج علم، به خصوص علوم اهل بیت (علیهم السلام) دارد. در دوران زندگی وی عرصه علمی پویا و پایدار بود که با از خودگذشتگی به نشر و گسترش حق و حقیقت می پرداخت و حمایت از آیین مقدس اسلام و افروختن پرچم توحید سخت کوشیدند.
4- اطاعت و بندگی: روح بندگی و اطاعت و مناجات با پروردگار در وجود ایشان بسیار بارز بوده است که نمونه های متعددی از این امر در زندگی وی بیان شده است؛ به عنوان نمونه پدر آیه الله مرعشی نجفی که از شاهدان واقعه سالم ماندن جسد شیخ صدوق پس از ۸۵۷ سال بوده، می گوید:
«دیدم که ناخن های انگشتان دست ایشان تازه کوتاه شده بود؛ از این رو احتمال می دهم که روز رحلتشان پنج شنبه یا جمعه بوده؛ چون برطبق دستورات و احادیث اهل بیت (علیهم السلام) روز پنج شنبه و به خصوص روز جمعه، روز نظافت و پاکیزگی لقب گرفته و کوتاه نمودن ناخن انگشتان در این دو روز جزو سنّت های پسندیده برشمرده شده است.»
این مثال کوچک نشان دهنده روح تعبّد و اطاعت در وجود شیخ صدوق است که حتی کوچک ترین کارهای زندگی را براساس دستورات دینی انجام می‌داده است.
نکته قابل ذکر در اینجا این است که سالم ماندن بدن او پس از گذشت بیش از ۸ قرن، از ویژگی های آن بزرگوار و همچنین تعبد او نسبت به انجام تکالیف است.

منبع :پایان نامه (شخصیت شناسی شیخ صدوق و نقش ایشان در عصر غیبت) پژوهشگر:نصرت کلانتری فر