وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا * فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا (سوره شمس، آیه 7 و 8)
و سوگند به نفس آدمي و آن كس كه آن را منظم ساخته،
سپس فجور و تقوا (شر و خير) را به او الهام كرده است

مثلا همه ما می دونیم که دروغ و غیبت و تهمت و ریختن آبروی مسلمان و مسخره کردن و ظلم کردن و …. گناه هست حتی اگر کتابی رو مطالعه نکنیم. کافیه به دانسته های خودمون عمل کنیم، ان شاءالله خداوند دری برای ما باز خواهد کرد که گناهان دیگر رو بشناسیم خصوصا گناهان قلبی و انواع شرک های خفی رو.

در زمینه شناخت گناهان دو اثر بسیار نادر و گرانبها و با ارزش از شهید دستغیب وجود داره که به گفته خود اون شهید بزرگوار، اون دو کتاب ثمره عمر با عزت ایشون بوده:

1- گناهان کبیره (در باب شناخت گناهان فعلی)
2- قلب سلیم (در بابا شناخت گناهان قلبی)

حقیر توفیق مطالعه هر دو کتاب رو همین اواخر داشتم و اکیدا به طالبان قرب خدا مطالعه اونها رو توصیه میکنم. ان شاءالله که بتونیم به مرحله عمل هم وارد بشیم. این توفیق رو هم باید از خدا خواست.

پس با دانش اولیه از گناهان وارد فاز مراقبه میشیم و با مطالعه اون دو کتاب ارزنده دانش و آگاهی خودمون نسبت به گناهان رو افزایش میدیم. خیلی خوبه که لیستی از گناهان یادداشت کنیم به همراه توصیفی مختصر و هر روز مروری سریع کنیم تا انواع گناهان رو در ذهن داشته باشیم تا در انجام مراقبه بتونیم با دید بازتری نسبت به ارتکاب گناهان واکسینه بشیم. طبعا مدتی که این مرورهای روزانه انجام گرفت، لیست گناهان ملکه ذهن خواهند شد.

بعد از اینکه در طول روز سعی کردیم مراقب انجام ندادن گناهان باشیم (به قول بزرگی باید همچون گربه ای که در کمین موش هست اینطوری مراقب بود) طبعا شرایطی پیش میاد که باز هم مرتکب گناه خواهیم شد. در چنین شرایطی باید اون گناه رو در دفترچه ای یاداشت کنیم (خصوصی باشه طوریکه از دسترس حتی نزدیکترین افراد به دور باشه)

یه پیشنهاد خوب هم که میشه داد اینه که اوایل کار، هر ساعت یکبار یا هر دو ساعت یکبار لیست عنوان های گناهان رو مرور کنیم و در صورتی که در ساعت قبل مرتکب هر گناهی شدیم اونها رو ثبت و یادداشت کنیم. میشه کل روز رو به ساعت هایی تقسیم کرد و جدولی تنظیم کرد و …. اون دفترچه خصوصی باید همیشه همراهمون باشه.

گام بعد میشه محاسبه و بازخواست نفس. اینطوری که انتهای روز و قبل از خواب، لیست گناهان یادداشت شده رو مرور کنیم. از گناهانی که حق الناس ندارن توبه و استغفار دلی و زبانی کنیم و سعی کنیم روزهای آینده ترک کنیم. اگر گناهی حق الناسی داشتیم پشیمانی و توبه و استغفار دلی و زبانی رو داشته باشیم و در صورت امکان به فکر اصلاح اون در روزهای آینده باشیم.

البته بزرگان فرمودن می تونیم اعمال صالح خودمون رو هم مد نظر داشته باشیم و در انتهای شب اگر دیدیم که در طول روز کار خیری کردیم قطعا مواظب باشیم دچار غرور نشیم و بدونیم که مسلما توفیق اون عمل خیر رو خدا به ما داده و سجده شکر به جا بیاریم یا لااقل شکر دلی و زبانی به جای بیاریم که خداوند توفیق انجام عمل خیر به ما داده و از ما به عنوان وسیله خیر استفاده کرده.

ان شاءالله اگر توفیق باشه این محاسبه و مراقبه رو در ساعات روز مد نظر داشته باشیم بعد از گذشتن دو سه ماه از برکات بسیار زیاد اون بهره مند خواهیم شد ان شاءالله.

در پایان هم تبرکا متن نامه ای از جوانی که طالب رسیدن به قرب الهی بوده و از علامه طباطبایی راهکار خواستن رو به همراه پاسخ علامه قرار میدم:

نامه جوان به علامه:

محضر مبارک نخبه الفلاسفه آیه الله العظمی جناب آقای طباطبائی ادام الله عمرکم ماشاءالله
سلام علیکم و رحمة الله و برکاته.
کوتاه سخن آنکه جوانی هستم 22 ساله، …چنین تشخیص می دهم که تنها ممکن است شما باشید که به این سؤال من پاسخ دهید. (این همون تشخیص منه) در محیط و شرایطی که زندگی می کنم، هوای نفس و آمال و آرزوها بر من تسلط فراوانی دارند و مرا اسیر خود ساخته‌اند و سبب آن شده‌اند که مرا از حرکت به سوی الله، و حرکت در مسیر استعداد خود بازداشته و می‌دارند. درخواستی که از شما دارم، برای من بفرمایید بدانم به چه اعمالی دست بزنم تا بر نفس مسلط شوم و این طلسم شوم را که همگان گرفتار آنند بشکنم و سعادت بر من حکومت کند؟
یادآور می شوم نصیحت نمی خواهم و اِلّا دیگران ادعای نصحیت فراوان دارند.دستورات عملی برای پیروزی لازم دارم. همان گونه که شما در تحصیلات خود در نجف پیش استاد فلسفه داشتید، همان شخصی که تسلط به فلسفه اشراق داشت. (مسموع است).
باز هم خاطرنشان می سازم که نویسنده با خود فکر می کند که شفاهاً موفق به پاسخ این سؤال نمی شود. وانگهی شرم دارم که بیهوده وقت گرانمایه شما را بگیرم. لذا تقاضا دارم پدرانه چنانچه صلاح می دانید و بر این موضوع میتوانید اصالتی قائل شوید مرا کمک کنید. در صورت منفی بودن، به فکر ناقص من لبخند نزنید و مخفیانه نامه را پاره کنید و مرا نیز به حال خود واگذارید. متشکرم.
امضا 1355/10/23

جواب علامه طباطبایی به نامه جوان:

السلام علیکم
برای موفق شدن و رسیدن به منظوری که در پشت ورقه مرقوم داشته اید لازم است همتی برآورده، توبه ای نموده، به مراقبه و محاسبه پردازید. به این نحو که هر روز که طرف صبح از خواب بیدار می شوید قصد جدی کنید که در هر عملی که پیش آید، رضای خدا - عز اسمه - را مراعات خواهم کرد. آن وقت در سر هر کاری که می خواهید انجام دهید، نفع آخرت را منظور خواهید داشت، به طوری که اگر نفع اخروی نداشته باشد انجام نخواهید داد، هر چه باشد. همین حال را تا شب، وقت خواب ادامه خواهید داد و وقت خواب، چهار پنج دقیقه ای در کارهایی که روز انجام داده اید فکر کرده، یکی یکی از نظر خواهید گذرانید. هر کدام مطابق رضای خدا انجام یافته شکری بکنید و هر کدام تخلف شده استغفاری بکنید. این رویّه را هر روز ادامه دهید. این روش اگر چه در بادی حال سخت و در ذائقه نفس تلخ می باشد ولی کلید نجات و رستگاری است و هر شب پیش از خواب اگر توانستید سور مسبحات یعنی سوره حدید و حشر و صف و جمعه و تغابن را بخوانید و اگر نتوانستید تنها سوره حشر را بخوانید و پس از بیست روز از حال اشتغال، حالات خود را برای بنده در نامه بنویسید. ان شاء الله موفق خواهید بود. والسلام علیکم.

محمد حسین طباطبایی

یکی از بزرگواران در خاطراتشون نقل کردن که در واپسین لحظات عمر علامه طباطبایی خدمتشون رسیدن و از ایشون راهکار و دستورالعمل خواستن. علامه حدود 10 بار این کلمات رو تکرار فرمودن:
توجه، مراقبه، توجه، مراقبه….

التماس دعا.

صفحات: 1· 2