یکی از ادله کسانی که قائل به استاد در مسیر سیر و سلوک عرفانی هستند، تمسک به آیات 65 و 66 سوره کهف و آیات قبل و بعد آن است. در این آیات آمده که حضرت موسی(ع) که دارای علم الکتاب بر پایه وحی تشریعی است، برای کسب علم لدنی و آگاهی از ملکوت و حقایق امور به دیدار عالم ربانی میرود که در روایات از آن به خضر(ع) یاد شده است. او در این دیدار که با دستور الهی همراه بود، خواهان تعلیم علم لدنی از سوی خضر میشود و میفرماید:
قَالَ لَهُ مُوسَى هَلْ أَتَّبِعُكَ عَلَى أَنْ تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْدًا؛
موسى به او گفت آيا از تو پيروى كنم به شرط اينكه از رشد و بينشى كه آموخته شده اى به من ياد دهى؟ (کهف، آیه 66)
به نظر میرسد که این آیه بر خلاف مدعا،شاهدی بر همرهی خضر نیست؛ زیرا پس از آزمون سه گانه در چارچوب ضرب المثل برگرفته از همین آیه «تا سه نشه، بازی نشه»، معلوم میشود که این روش همرهی خضر نمیتواند موجب دسترسی شخص به علم لدنی و علم رشدی شود. از همین رو، حضرت موسی(ع) در آخر دست خالی باز میگردد و خضر(ع) به او میفرماید: هَذَا فِرَاقُ بَيْنِي وَبَيْنِكَ؛ این زمان جدايى ميان من و توست.(کهف، آیه 78)
چیستی علم لدنی
اصولا از نظر قرآن، علم لدنی، علمی است که مستقیم از ذات الهی به شخص تعلیم داده میشود و از مصادیق «عندالله» نیست، بلکه از «من لدن علی حکیم» است. در این صورت حضور واسطه نمیتواند مفید باشد و هیچ تاثیری ندارد؛ زیرا علم حضوری و لدنی با شهود قلبی شخص همراه است. این علم لدنی چیزی همچون رویت ( دیدن) یا ارایه ( نمودن) از سوی خداوند است؛ بنابراین واسطه پذیر نمیباشد.
البته از نظر قرآن، معصوم بویژه چهارده معصوم(ع) نقش الگوئی دارند تا شخص در مسیر قرار گیرد؛ ولی عامل تعلیم علم لدنی نیستند، بلکه عامل تعلیم و دستیابی سالک ، تقوایی است که عامل تعلیم لدنی از سوی خدا است. (بقره، آیه 282؛ انفال، آیه 29؛ تکاثر، آیات 5 و 7)
پس همراهی خضر(ع) و داشتن استاد برای راهنمایی است نه آنکه القای علم لدنی کند؛ زیرا علم لدنی را تنها خداوند القا میکند و چهاردهمعصوم(ع) یک استثنا هستند؛ چون آنان نه تنها راهنمایی میکنند بلکه میتوانند تصرفاتی بکنند که موجب تزکیه و تعلیم شخص باشد(بقره، آیه 151؛ آل عمران، آیه 164) و این تعلیم و تزکیه زمینه ساز آن میشود تا از سوی خداوند تعلیم لدنی انجام گیرد.
بنابراین ، اگر مراد از خضر راه همان معصوم(ع) باشد ، شکی نیست که توانایی تصرف دارد، ولی اگر مراد غیر از چهارده معصوم باشد، این همراهی نمیتواند تاثیرگذار باشد، چنانکه حتی همراهی خضر(ع) تاثیرگذار نبوده است، چه رسد به کسانی که به مقام علم لدنی ایشان نرسیدهاند و خود را استاد راه سیر و سلوک و طریقت میدانند وبعضا دکان عرفان فروشی باز کردهاند.
نظر از: رحیمی [عضو]
فرم در حال بارگذاری ...
سلام دوست مهربان و دوست داشتنی من
خدا قوت.امیدوارم در این مسیر همیشه پاینده و خستگی ناپذیر باشی.